Είναι φυσιολογικό να τσακώνονται τα ζευγάρια; Αν το δούμε μέσα από το πρίσμα του φυσιολογικού η απάντηση είναι πως ναι. Επειδή όμως δεν είναι εύκολο να ορίσουμε εύκολα τι είναι φυσιολογικό και τι όχι, θα αρκεστούμε στο ότι οι συγκρούσεις και οι διαφωνίες είναι αναπόφευκτες στις σχέσεις ειδικά όταν είναι μακροχρόνιες.
Όταν δύο σύντροφοι τσακώνονται δείχνει πως νοιάζονται για την σχέση. Οι τσακωμοί χαρακτηρίζουν μια υγιή σχέση και μας δίνουν την δυνατότητα να γνωρίσουμε καλύτερα τον/την σύντροφό μας αλλά και να επικοινωνήσουμε αυτά που μας ενοχλούν.
Χωρίς αυτό να σημαίνει πως όταν τσακωνόμαστε είμαστε με τον λάθος άνθρωπο ή ότι η σχέση μας είναι καταδικασμένη.
Ο δυτικός πολιτισμός μέσα από τις τέχνες μας πέρασε το μήνυμα της εξιδανικευμένης σχέσης όπου δύο άνθρωποι αφού ξεπεράσουν όλα τα εμπόδια και καταλήξουν μαζί, η κοινή τους ζωή κυλάει σαν νεράκι χωρίς καυγάδες και διαφωνίες.
Ρεαλιστικά όμως καμία σχέση δεν μπορεί να είναι λειτουργική όταν δεν επικοινωνούνται και από τις δύο πλευρές πράγματα τα οποία μπορεί να είναι ενοχλητικά και να κάνουν ζημιά στην σχέση. Αντίθετα συσσωρεύεται με τον καιρό μια δυσφορία η οποία καταλήγει να είναι δυσβάσταχτη.
Επίσης, οι ειδικοί υποστηρίζουν πως όταν ένα ζευγάρι σταματάει να τσακώνεται είναι δείκτης πως ο ένας από τους δύο ή και οι δύο έχουν “αποχωρήσει” από την σχέση.
Ακόμα τα ζευγάρια αποφεύγουν τους τσακωμούς όταν απουσιάζει το αίσθημα της εμπιστοσύνης και της ασφάλειας ότι οι δύσκολες συζητήσεις θα οδηγήσουν στην επίλυση της διαφωνίας και όταν υπάρχει η πεποίθηση ότι μέσα από την συζήτηση τα πράγματα θα γίνουν χειρότερα.
Από την άλλη είναι εύλογο να διερωτάται κανείς πόσο συχνά “πρέπει” να τσακώνεται το ζευγάρι ειδικά όταν καταλήγει να βιώνει μια σωρεία αρνητικών συναισθημάτων όπως είναι ο θυμός, η απογοήτευση και η θλίψη. Δεν υπάρχει σωστό και λάθος όσο αφορά την συχνότητα αλλά η συχνότητα μπορεί να δείξει τον βαθμό ικανοποίησης που έχουμε για την σχέση μας.
Αυτό στο οποίο θα ήταν καλό να επικεντρωθούμε εν τέλει είναι στο πόσο “δίκαια” τσακωνόμαστε και όχι στο πόσο συχνά.
Για αυτό είναι πολύ σημαντικό να καταφέρουμε να εντοπίσουμε την πραγματική αιτία του τσακωμού αλλά και τα ερεθίσματα τα οποία μπορούν να τον πυροδοτήσουν. Ένας τσακωμός δεν μπορεί να είναι μόνο ένα μέσο εκτόνωσης θυμού και δυσφορίας αλλά και ένας τρόπος να επικοινωνήσουμε την δυσαρέσκεια που ενδεχομένως βιώνουμε στην σχέση.
Η λεκτική επικοινωνία ανάμεσα στα ζευγάρια είναι η θεμέλιος λίθος και αυτά τα οποία μας ενοχλούν καλό είναι να τα συζητάμε σε ήπιο τόνο και όταν είμαστε ήρεμοι.
Σύγχρονες έρευνες έχουν δείξει πως οι συγκρούσεις είναι συχνότερες όταν οι ανάγκες μας παραμένουν ακάλυπτες (Vanhee, G., 2018).
Συγκεκριμένα ανάγκες που έχουν να κάνουν με την αφοσίωση και το δέσιμο, την αποδοχή, την θετική θεώρηση, την αυτονομία και την επάρκεια.
- Προσκόλληση: Έχουμε μία θεμελιώδη ανάγκη για ασφαλή προσκόλληση με τους ανθρώπους οι οποίοι είναι σημαντικοί στη ζωή μας. Ο τύπος πρόσδεσης μας αναπτύσσεται στα αρχικά στάδια της ζωής μας και έχει να κάνει με τους φροντιστές μας. Σύμφωνα με την ψυχαναλυτική προσέγγιση, η σχέση με την μητέρα μας είναι η κορωνίδα των σχέσεων. Εάν με την μητέρα μας είχαμε μια ανασφαλή ή αμφίθυμη προσκόλληση τότε πιθανόν να αναζητήσουμε το ίδιο (αυτοκαταστροφικό) μοτίβο στις συντροφικές μας σχέσεις. Η επιστήμη της ψυχολογίας όμως υποστηρίζει ότι παρόλο που το είδος προσκόλλησης μεταγενέστερα επηρεάζει και επηρεάζεται από τις σχέσεις που θα δημιουργήσουμε με άλλους ανθρώπους, τα παιδικά βιώματα δεν μπορούν πάντα να καθορίσουν το αποτέλεσμα καθώς ίδια βιώματα μπορεί να οδηγήσουν σε διαφορετικές συμπεριφορές. Παρόλα αυτά οι σχέσεις έχουν καλύτερη πρόγνωση όταν οι ανάγκες προσκόλλησης κουμπώνουν και όταν αισθανόμαστε ασφάλεια.
- Αποδοχή: Οι σχέσεις μπορούν να ωφεληθούν όταν αισθανόμαστε ουσιαστική αποδοχή από τον/την σύντροφό μας. Χωρίς αυτό να σημαίνει μια καθολική αποδοχή ή ότι δεν θα απορρίψουμε ποτέ συγκεκριμένες επιλογές του/της συντρόφου μας. Μπορούμε να αποδεκτούμε τον/την σύντροφό μας για αυτό ακριβώς που είναι ακόμα και αν τον έχουμε δει στα χειρότερά του/της.
- Θετική θεώρηση: Στους περισσότερους από εμάς δεν αρκεί η αποδοχή αλλά ταυτόχρονα θέλουμε να αισθανθούμε πως αρέσουμε στον/στην σύντροφό μας. Θέλουμε να αισθανθούμε ζεστασιά και στοργή και να εισπράξουμε το “είσαι καλύτερος από αυτό που νομίζεις.” Σύμφωνα με τον DrGillihan, όταν εισπράξουμε στοργή από τον/την σύντροφό μας αυτό μας ωθεί στο να αναπτύξουμε περισσότερα θετικά συναισθήματα απέναντι στον εαυτό μας, να γίνουμε καλύτεροι σύντροφοι και εν τέλει να αρέσουμε περισσότερο στον/στην σύντροφό μας.
- Αυτονομία: Σύμφωνα με την ίδα έρευνα του Vanhee, οι άνθρωποι έδειξαν να είναι λιγότερο ικανοποιημένοι από τις σχέσεις τους όταν αισθάνονταν μεγάλο έλεγχο και είχαν έλλειψη αυτονομίας. Μια σχέση μπορεί να δουλέψει όταν και οι δύο σύντροφοι κρατήσουν την αυτονομία τους και αισθάνονται ότι έχουν τον έλεγχο της ζωής τους.
- Επάρκεια: Έχουμε την ανάγκη να αισθανόμαστε πως είμαστε αρκετά καλοί σε αυτό που κάνουμε. Η έρευνα του Vanhee έδειξε ότι όταν οι άντρες σύντροφοι είχαν την αίσθηση πως δεν είναι “αρκετά καλοί”, ήταν πιθανότερο να αποσυρθούν και να αποφύγουν την σύγκρουση ειδικά όταν οι σύντροφοι τους επισήμαναν ένα χαρακτηριστικό τους το οποίο δεν τους άρεσε.
Ειναι αρκετά τα ζευγάρια τα οποία αναφέρουν ότι τσακώνονται χωρίς να ακούνε τι έχει να τους πει ο/η σύντροφος τους και όταν η ένταση υποχωρήσει δεν καταλήγουν στην επίλυση της διαφωνίας τους. Για αυτό:
- Ρώτησε τον/την σύντροφό σου τι έχει ανάγκη. Μπορεί να μην το έχουν σκεφτεί από μόνοι τους και αυτή η ερώτηση να τους βοηθήσει να επισημάνουν ποιές είναι οι ανάγκες τους οι οποίες δεν καλύπτονται και μπορεί να φέρουν αρνητικά συναισθήματα και δυσφορία. Έπειτα κάνε στον εαυτό σου την ίδια ερώτηση. Ποιά ανάγκη σου μένει ακάλυπτη; Και επικοινώνησε την σε ήπιο τόνο.
- Όταν είμαστε σε ένταση και συναισθηματικά φορτισμένοι μπορεί να πούμε λόγια τα οποία δεν μπορούμε να πάρουμε μετά πίσω. Κάνε μία παύση ώστε να σκεφτείς ποιός είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος να επικοινωνήσεις το παράπονό σου. Σκέψου “Πώς μπορώ να επικοινωνήσω αυτό που θέλω ώστε ο/η σύντροφός μου να με ακούσει;” Όταν χρησιμοποιήσεις προσβλητικές λέξεις και κατηγορίες το πιθανότερο είναι να μην εισακουστείς. Ακόμα, δεν παίρνουμε ποτέ αποφάσεις όταν είμαστε θυμωμένοι, λυπημένοι, απογοητευμένοι ή και ενθουσιασμένοι.
- Χρησιμοποίησε το “εγώ” και όχι το “εσύ”. Πες “Αισθάνομαι θυμωμένος” ή “Αισθάνομαι πληγωμένος” αντί να πεις “Μου κατέστρεψες τη ζωή”, “Με πλήγωσες”. Ανέλαβε το δικό σου μερίδιο ευθύνης αντί να τοποθετείς την ευθύνη αποκλειστικά πάνω στον/στην σύντροφό σου. Σύμφωνα με τον Gottman, η σχέση έχει φτωχότερη πρόγνωση όταν συστηματικά κάνουμε επίθεση στον/στην σύντροφό μας για τον χαρακτήρα του/της. Για παράδειγμα, αντί να λες “Είσαι τεμπέλης γιατί δεν βγάζεις ποτέ τα σκουπίδια έξω” μπορείς να πεις “Μου προκαλεί άγχος όταν έρχομαι στο σπίτι κουρασμένος και βλέπω ότι δεν έβγαλες τα σκουπίδια έξω.” Απομόνωσε τα χαρακτηριστικά που σε ενοχλούν και μίλησε για αυτά παρά να επιτίθεσαι στον άλλο για την προσωπικότητα του.
- Άκουσε περισσότερο και μίλησε λιγότερο. Όταν τσακωνόμαστε έχουμε την τάση να μιλάμε παρά να ακούμε. Άκουσε τι έχει να σου πει ο/η σύντροφός σου γιατί με αυτό τον τρόπο είναι πιθανότερο να οδηγηθείς σε ένα επικοδομητικό διάλογο.
- Βάλε τον εαυτό σου στην θέση του/της συντρόφου σου. Γιατί ένας άνθρωπος συμπεριφέρεται με αυτό τον τρόπο; Αυτή η τεχνική θα σε βοηθήσει να καταλάβεις τους λόγους για τους οποίους συμπεριφέρονται κατά αυτό τον τρόπο.
- Μην καταφύγεις ποτέ σε φυσική ή συναισθηματική κακοποίηση. Όταν υπάρχει απειλή για σωματική, συναισθηματική και ψυχολογική κακοποίηση αυτό είναι μια κόκκινη σημαία. Ένας καυγάς είναι υγιής όσο παραμένει δίκαιος και ασφαλής.
Εάν οι συχνοί καυγάδες σας προκαλούν έντονη δυσφορία και δεν μπορείτε να τα “βρείτε” καλό θα είναι να ζητήσετε βοήθεια από επαγγελματία της ψυχικής υγείας.
